Eigenlijk bestaat er al sinds 2007 een ‘Plan R’ tegen radicalisering, maar de geleverde inspanningen waren toen nog gering. Begin 2015 maakt Fouad Belkacem van Sharia4Belgium zijn opwachting in de gevangenis en escaleert het probleem. De regering reageert meteen. Ze stelt een nieuw actieplan voor en trekt 5,4 miljoen euro uit om de radicalisering in de gevangenissen zelf aan te pakken.

Een eerste schakel in die strijd zijn de islamconsulenten. “Zij praten met de gevangenen over hun geloof, maar steeds vanuit het standpunt van de gematigde islam”, aldus Van Vaerenbergh. Momenteel zijn er 12 Franstalige en 12 Nederlandstalige islamconsulenten actief, goed voor in totaal 16,45 voltijdse equivalenten. De regering voorziet echter in een forse uitbreiding naar 27 voltijdse islamconsulenten.

Speciale afdeling

Sinds april voorziet de regering ook in speciale plaatsen voor geradicaliseerden: de zogenoemde DeRadex-afdeling, die werd uitgebouwd in de gevangenissen van Hasselt en Ittre. Daar zijn telkens twintig plaatsen beschikbaar. “Het is geenszins de bedoeling die afdelingen meteen en zo snel mogelijk op te vullen”, verklaart Van Vaerenbergh. “Je komt daar pas terecht na een voorafgaandelijk traject van drie fasen.” In eerste instantie gebeurt de opvolging van geradicaliseerden binnen de gewone gevangenissetting. In tweede instantie is er een meer gerichte aanpak in een zogenoemde satellietgevangenis. Daar volgt specifiek opgeleid personeel de geradicaliseerden intensiever op, maar nog steeds met maximale integratie binnen het gewone gevangenisleven. Pas wanneer de dreiging reëel is of als er tekenen zijn dat medegedetineerden actief worden gerekruteerd, wordt de geradicaliseerde overgeplaatst naar een speciale DeRadex-afdeling, waar ook een specifiek huishoudelijk reglement heerst.

Onderwerpen